In mijn vorige blog heb ik je uitgelegd waarom jouw microglia, de immuuncellen van je hersenen, zo belangrijk zijn voor je veerkracht en het voorkomen, c.q. herstellen van en/of verminderen van chronische stress en trauma (lees meer).

De tweede veer voor optimale verenkracht die ik heb ontdekt in de afgelopen tien jaar, is jouw zielenkoord, jouw psoas spier!

Misschien heb je er wel eens van gehoord onder één van zijn andere namen:

1. de loopspier
2. de hipflexor
3. of de vecht- en vluchtspier.

Hieronder kan je in deze video zien waar die spier zit in jouw lichaam en hoe deze beweegt.

Deze spier is uniek omdat hij als enige spier jouw boven- en onderlichaam met elkaar verbindt. Deze spier wordt daarom als eerste geactiveerd als we in beweging willen komen. Ook is deze spier diep gelegen in ons lichaam en direct verbonden met onze ruggenwervel en daarmee balans tussen boven- en onderlichaam en links en rechts.

Als we onszelf in veiligheid willen brengen, als we bijvoorbeeld willen vechten, vluchten of bevriezen, dan krijgt deze spier dus als eerste het signaal om daarop te reageren. Misschien dat je daarom wel kunt begrijpen waarom deze spier over onze evolutie heen zo direct verbonden is met ons stress-systeem.

Maar zoals het alle spieren betreft, kan de psoas spier niet alleen aanspannen, hij kan ook weer ontspannen. In de wilde natuur gebeurt dat bij dieren nog vanzelf, zodra ze weer veilig zijn. Hun brein geeft dan ‘groen licht’ en vervolgens krijgen de psoas spieren het signaal om te ontladen. Dit doen ze door neurogene tremoren, oftewel trillingen die vanuit het centrale zenuwstelsel worden geactiveerd.

Hieronder kan je heel mooi zien hoe een impala de stress van zich afschudt. Van haar hoeven tot de puntjes van haar oren trilt ze de nog in het lichaam vastgehouden spanning los, zodat haar lichaam en haar zenuwstelsel weer kunnen ontspannen en kunnen beginnen aan herstel. Het filmpje geeft een mooie indruk van hoe neurogene tremoren helpen om het lichaam stress en trauma te verwerken, c.q. verminderen.

Waardoor ontstaan chronische klachten in het lichaam?

Net als deze impala, hebben wij als mens ook het vermogen om stress van ons af te laten schudden. Toch doen we dat meestal niet. Het probleem is dat wij als mens (vaak onbewust) chronische stress, c.q. chronische onveiligheid, ervaren. Bijvoorbeeld door vroeger aangeleerde beschermingsmechanismen (daarover de volgende blog meer) als ‘ik mag niet de controle verliezen’, ‘ik moet sterk zijn’ of ‘ik moet eerst voor de ander zorgen’. Hierdoor is het (psychisch) onveilig om te ontspannen, de controle los te laten en te gaan trillen. De spanning blijft daardoor in ons lichaam zitten, met alle gevolgen van dien.

Slechts 20% van de informatie gaat van ons brein naar ons lichaam, maar 80% van de informatie gaat van ons lichaam naar ons brein. Hoe ons lichaam ‘voelt’ bepaalt dus grotendeels welke emoties we ervaren, hoeveel energie we hebben en welk gedrag we vertonen. Een simpel voorbeeld daarvan is als we honger hebben, of voor de vrouwen onder ons, als we rond de menstruatie zitten en ons lichaam duidelijke signalen probeert te geven over wat het nodig heeft. Het wil eten! Het wil pure chocolade (magnesium werkt pijnstillend) en het wil met rust gelaten worden! Dus alles wat van buiten onze aandacht vraagt is op zo’n moment (vaak onbewust) teveel voor ons zenuwstelsel en maakt dat ons zenuwstelsel overschakelt op ‘vechten’. We worden dan bijvoorbeeld snauwerig, geïrriteerd of kortaf.

Ditzelfde geldt ook voor opgebouwde spanning, c.q. stress, in het lichaam. Dit opbouwen van spanning kan overigens al in de buik van je moeder plaatsvinden. Het lichaam wil de opgeslagen spanning loslaten en helen. Wanneer dat niet gaat, doordat ons brein constant signalen van gevaar blijft geven, ontstaat er een innerlijk conflict tussen deze verschillende behoeftes. De behoefte om de veiligheid te bewaken (vb door controle te houden, in je hoofd te blijven zitten en alert te blijven) botst dan met de behoefte om de stress te kunnen loslaten. Dit conflict geeft extra stress en maakt dat ons zenuwstelsel stress blijft aanmaken en niet kan terugschakelen naar rust en herstel. Trauma en stress worden dan niet verwerkt en blijven als het ware ‘wonden’ waarin je geraakt kan worden.

Wanneer ons zenuwstelsel vast zit in vechten, vluchten of bevriezen (of de afwisseling daartussen), krijgt de psoasspier zoals eerder aangegeven doorlopend het signaal om aan te spannen en klaar te staan voor actie. De opgebouwde spanning in de spieren en fascia (bindweefsel), c.q. stress, blijft dan in het lichaam zitten en veroorzaakt trauma, wat op den duur chronische klachten veroorzaakt.

Klachten die we kunnen ervaren kunnen fysiek, psychisch, sociaal of spiritueel zijn. Voorbeelden van fysieke klachten zijn:

• lage rugklachten
• gespannen bekkenbodem
• beenlengteverschil
• gekanteld bekken
• hoge en/of oppervlakkige ademhaling
• minder plezier, moeite met klaarkomen en mogelijk zelfs pijn bij het vrijen
• pijnlijke menstruatie en bevalling
• verminderde vruchtbaarheid

Voorbeelden van psychische klachten kunnen zijn:

• blijven piekeren
• altijd ‘aan staan’
• onveilig voelen
• slecht kunnen concentreren
• negativiteit
• niet kunnen genieten
• gevoel niet in je kracht te staan

Voorbeelden van sociale klachten kunnen zijn:

• niet verbonden voelen met de ander
• emotioneel gesloten zijn
• snel in discussies belanden
• weinig geduld hebben met de ander
• jezelf terugtrekken uit contact
• niet jezelf kunnen zijn bij de ander

Voorbeelden van spirituele klachten zijn:

• niet geaard voelen
• geen contact ervaren met je lichaam, je omgeving en intuïtie
• niet weten wie je bent
• niet weten wat je doel is hier op aarde
• snel de neiging hebben om te dissociëren, uit je lichaam te treden
• niet kunnen openen voor een groter bewustzijn

Liz Koch heeft een mooi boek geschreven over Poas – De Spier van de Ziel, en vertelt in haar boek over hoe een soepele psoas het mogelijk maakt om opnieuw verbinding te maken met de levenskracht van het universum, ook wel kundalini energie genoemd. Binnen de Taoïstische traditie wordt de psoas spier de zetel of spier van de ziel genoemd. De psoas bevindt zich om ons lagere energiecentrum, de “Dan tien”, heen. Zij maakt het voor onze ziel mogelijk om geheel in ons lichaam te incarneren. In de Aryuveda staat de psoas met name in verbinding met de eerste, tweede en derde chakra. Daarmee is zij direct verbonden met de energieën van veiligheid, seksualiteit en onze wilskracht.

Een flexibele en sterke psoas maakt het voor ons lichaam en onze geest ook mogelijk om ons te verbinden met de energie van de aarde. Ons onderlichaam, ons bekken kan zich dan openen en de subtiele energieën uit de aarde door laten stromen naar de botten, spieren en gewrichten. Andersom helpen de psoas spieren ook om emoties in het lichaam af te voeren naar de aarde. De psoas staat hiermee gelijk aan de verbinding tussen hemel en aarde, de ziel en het lichaam. Tot slot is de psoas ook essentieel voor een goede balans tussen de linker- en rechterkant van ons lichaam. Rechts wordt ook wel aangeduid as de mannelijke, yang kwaliteit van ons lichaam en links als de vrouwelijke, de yin kwaliteit in ons lichaam. De balans tussen beide psoas spieren, hangt samen met de balans tussen je vrouwelijke en mannelijke kwaliteiten.

“Het is lastig te omschrijven. Maar als ik er woorden aan geef hoe ik me nu voel, dan voel ik me meer één.” – feedback van Martijn na een TRE® sessie

Wil je je bewustzijn vergroten, meer openen voor de universele wijsheden, dan is een stevige aarding noodzakelijk. Zonder stevige aarding kan je lichaam de informatie niet verwerken, wordt het zenuwstelsel overbelast en ‘vlieg je weer uit je lichaam’ (dissocieren). Met behulp van de psoas kan je dus blijvend je bewustzijn verbinden met je lichaam, het hier en nu, en de aardse werkelijkheid. Hiermee help je ook om bijvoorbeeld ‘nieuwe energieën’ en ‘nieuwe informatie’ te verankeren. Niet alleen in jouw lichaam, maar ook in de aarde en het collectieve bewustzijnsveld.

Het goede nieuws: opnieuw leren loslaten is mogelijk

Alleen werken aan je herstel op emotioneel of cognitief niveau (bijvoorbeeld met psychotherapie, EMDR of cognitieve gedragstherapie) is dus niet voldoende om stress en trauma tot in de kern te kunnen loslaten en daarmee volledig te kunnen herstellen. We zullen ook de opgeslagen stress en trauma los moeten laten op fysiek niveau voor een volledig herstel.

Eén van de methodes die helpt bij het loslaten van opgeslagen stress en trauma is TRE®, Tension Releasing Exercises. Door middel van de TRE® oefeningen kunnen we met behulp van de psoas spieren neurogene trillingen vanuit het centrale zenuwstelsel activeren. Zodat de in het lichaam opgeslagen stress en trauma alsnog de kans krijgen om verwerkt te worden.

Het gevaar van werken met de psoas

Mocht je nieuwsgierig zijn hoe neurogene tremoren werken en willen proberen of het werken met de psoas spieren voor jou ook geschikt is, dan raad ik je aan om dat eerst onder begeleiding te doen.

Helaas is het zo dat er veel ‘foutieve’ informatie op YouTube en de rest van het internet te vinden is die je lichaam en zenuwstelsel kunnen blootstellen aan hertraumatisering. Met hertraumatisering bedoel ik dat de geboden informatie en oefeningen onderliggende trauma’s en hun beschermingsmechanismen kunnen triggeren. Indien dit niet op een veilige manier begeleid wordt, kan het zenuwstelsel de ervaring niet verwerken, de ervaring is daarmee overweldigend en opnieuw traumatiserend. Ook kan het maken dat de oefening ‘niet werken’ of dat je weerstand gaat voelen tegen de oefeningen. Dit heeft in wezen niets te maken met jouw vermogen om stress middels de psoas spieren los te kunnen laten, maar altijd met de manier waarop je hebt geleerd hiermee om te gaan. Zie je TRE® als een quick fix, dan is er mogelijk een deel in jou actief die vooral ‘goed wil presteren’. Je hoofd is dan gericht op het eindresultaat en minder in staat om de signalen van je lichaam te waarnemen, laat staan er naar te luisteren. Hierdoor worden subtiele signalen vanuit je lichaam niet waargenomen, waarmee de grenzen van je lichaam en geest makkelijk overtreden, waardoor je zenuwstelsel wederom zal moeten overschakelen op dissociëren.

Hieronder kan je bijvoorbeeld een filmpje zien van David Berceli, de grondlegger van TRE®, die een cliënt begeleidt om opgeslagen stress/trauma los te laten. Mooi om te zien is hoe David extreem goed in staat is om interventies te doen waar nodig, maar ook de ervaren veiligheid blijft bewaken van deze jonge man.

Het mooie van werken met de psoas is dat als je het eenmaal aangeleerd hebt, je dit de rest van je leven kan toepassen als eerste hulpmiddel bij stress. Heel fijn om zo’n effectieve tool in huis te hebben kan ik je namens mijzelf en inmiddels honderden cliënten vertellen.

Ikzelf ben TRE® provider en heb inmiddels honderden cliënten geholpen om op een veilige manier samen te leren werken met hun psoas spieren en zenuwstelsel. Ik leer mijn cliënten écht te luisteren naar hun lichaam, wat nog een hele kunst is. Zeker wanneer je gewend bent om niet te voelen, perfectionistisch of ‘een controle freak’ bent. Ook leer ik mijn cliënten wat ze kunnen doen als er trauma omhoog komt, als de oefeningen niet (meer) lijkt te werken of als er heftige na-effecten zijn. Mijn praktijk zit in Zutphen en Neede, maar ook voor online begeleiding ben je van harte welkom. Als je vragen hebt, mag je altijd vrijblijvend contact opnemen via contact@hesterappelman.nl of 06-42236204.

Hieronder heb ik bovendien voor jou een gratis oefening toegevoegd waarmee je op een heel veilige en laagdrempelige manier ruimte kan geven aan je psoas. Deze oefening activeert geen trillingen, maar nodigt de psoas op een heel zachte manier uit om spanning los te laten. Hij is heel simpel, maar daarin ligt juist te kracht. Less is more!